آندوسکوپی (Endoscopy) یک روش پزشکی غیرتهاجمی است که برای بررسی اندام‌های داخلی بدن، به‌ویژه دستگاه گوارش، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله‌ی نازک و انعطاف‌پذیر که در انتهای آن دوربین و منبع نور قرار دارد، می‌تواند داخل مری، معده و روده را مشاهده کند. یکی از مهم‌ترین کاربردهای آندوسکوپی، نمونه‌برداری از معده برای بررسی بیماری‌هایی مانند زخم معده، عفونت هلیکوباکتر پیلوری، التهاب، و حتی سرطان معده است.
فرایند انجام آندوسکوپی
۱. آمادگی بیمار
• بیمار باید چند ساعت قبل از آندوسکوپی ناشتا باشد تا معده کاملاً خالی باشد.
• در برخی موارد، پزشک داروهایی برای کاهش اسید معده یا آرامش بیمار تجویز می‌کند.
• در صورت مصرف داروهای خاص (مثل داروهای رقیق‌کننده خون)، بیمار باید پزشک را مطلع کند.
۲. مراحل انجام آندوسکوپی
1. بی‌حسی گلو: برای کاهش ناراحتی، گلو با یک اسپری بی‌حس‌کننده پوشانده می‌شود.
2. قرار دادن اندوسکوپ: لوله نازک و انعطاف‌پذیر از راه دهان وارد مری شده و به معده و روده هدایت می‌شود.
3. مشاهده و بررسی دستگاه گوارش: پزشک با استفاده از دوربین، تصاویر زنده را بر روی مانیتور مشاهده می‌کند.
4. نمونه‌برداری (بیوپسی): در صورت نیاز، یک ابزار کوچک از طریق لوله وارد شده و از بافت مشکوک نمونه‌برداری می‌کند.
5. پایان فرایند: لوله به‌آرامی خارج شده و بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود.
۳. مدت زمان و ریکاوری
• کل فرایند معمولاً ۱۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
• بیمار پس از آندوسکوپی ممکن است احساس گلودرد یا نفخ خفیف داشته باشد که طی چند ساعت برطرف می‌شود.
• اگر بیوپسی انجام شده باشد، نتیجه آن معمولاً چند روز بعد آماده می‌شود.
کاربردهای آندوسکوپی در پزشکی
۱. تشخیص بیماری‌های گوارشی
• زخم‌های معده و دوازدهه
• عفونت هلیکوباکتر پیلوری (عامل زخم معده)
• التهاب معده (گاستریت)
• بیماری ریفلاکس معده (GERD)
۲. تشخیص و نمونه‌برداری از بافت‌های مشکوک
• شناسایی سرطان معده و مری
• بررسی پولیپ‌ها و زائده‌های غیرطبیعی
• بررسی علل خونریزی گوارشی
۳. درمان بیماری‌های خاص
• برداشتن پولیپ‌های گوارشی
• متوقف کردن خونریزی داخلی
• باز کردن انسداد مری یا معده با استفاده از استنت
مزایای آندوسکوپی
✅ روش کم‌تهاجمی: بدون نیاز به جراحی باز
✅ دقت بالا در تشخیص بیماری‌ها
✅ امکان نمونه‌برداری هم‌زمان
✅ ریکاوری سریع و بدون درد شدید
نتیجه‌گیری
آندوسکوپی یک روش ایمن، سریع و بسیار مؤثر برای بررسی مشکلات گوارشی و تشخیص بیماری‌های معده و مری است. اگرچه ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد، اما مزایای آن در تشخیص زودهنگام بیماری‌ها، جلوگیری از عوارض جدی و افزایش احتمال درمان موفق، بسیار قابل‌توجه است.
